آیا هوش مصنوعی جای انسان را میگیرد؟ | بررسی شرایط پیچیده‌ی پیش رو

1403/08/8 - خواندن 8 دقیقه - نویسنده: علیرضا همتی

اگر نگرانید که در آینده هوش مصنوعی چه بلایی به سر شما می‌آورد، این مقاله بخشی از سوالات شما را پوشش می‌دهد. اولین سوالی که ذهن افراد را درگیر می‌کند این است که آیا هوش مصنوعی جای انسان را میگیرد و میتواند جایگزین انسان شود؟ پاسخ به این سوال نیاز دارد که شما اطلاعاتی در مورد هوش مصنوعی و عقبه‌ی آن داشته باشید.

با توجه به اینکه همه‌ی انسان‌ها دید دقیقی نسبت به آینده پیش روی فناوری ندارد پاسخ به این سوال بسیار سخت است ولی ما سعی کردیم در شرایط مختلف و نسبت به کارهای مختلف این مورد را بررسی کنیم. با ما همراه باشید.

هوش مصنوعی چیست؟

قبل از اینکه به سوال آیا هوش مصنوعی میتواند جایگزین انسان شود بپردازیم، باید ببینیم اصلا منظور از هوش مصنوعی چیست؟ هوش مصنوعی در واقع فناوری است که ماشین را قادر می‌سازد تا مانند مغز انسان فعالیت کند. این فناوری می‌تواند کارهایی مانند بینایی ماشین، پردازش زبان طبیعی، تشخیص الگوها و تصمیم گیری را انجام دهد. هوش مصنوعی اغلب توسط یادگیری عمیق تامین می‌شود که کمک می‌کند تا سیستم در طول زمان یاد بگیرد و خود را بهبود دهد.

هوش مصنوعی یک مفهوم خیلی جدید نیست و سالهاست مسئله AI برای متخصصین مطرح است. با این حال در دهه‌ی اخیر به لطف قدرت گرفتن سخت‌افزارها و استفاده از الگوریتم‌های یادگیری عمیق پیشرفت هوش مصنوعی بسیار به چشم آمده است.

یکی از نکات دیگر که بسیار مهم است قابل استفاده بودن این فناوری در تمامی حوزه‌هاست. ما در مقاله کاربرد هوش مصنوعی در ۱۵ صنعت مختلف، بیش از ۱۵۰ کاربرد آن را بررسی کردیم که می‌توانید مطالعه کنید. هم‌چنین اگر می‌خواهید دقیق بدانید هوش مصنوعی چیست مقاله مرتبط با آن را بخوانید.

انقلابی بزرگتر از انقلاب صنعتی

در قرن ۱۸‌ام بیشتر کارهایی که انسان انجام می‌داد، مکانیزه شدند. در قرن ۱۹‌ام با برق رسانی و تولید انبوه تحولی عظیم شکل گرفت و در قرن ۲۰‌ام با دیجیتالی شدن این اتفاق رخ داد. حال در قرن ۲۱ بنظر می‌رسد هوش مصنوعی قرار است پیشران باشد و حرکتی روبه جلو ایجاد کند. به همین دلیل به هوش مصنوعی و فناوری‌های جدید انقلاب صنعتی چهارم هم گفته می‌شود.

ولی چرا این انقلاب بزرگتر از انقلاب‌های قبلی است؟ در تمامی موارد قبلی یک شباهتی وجود دارد. در ۳ جهش قبلی تمام اتفاقی که رخ داد، جایگزینی بازو و قدرت انسان‌ها با ماشین بود. اما هوش مصنوعی قرار است جایگزین هوش و مغز انسان شود. قرار است در بسیاری از موارد وظایف انسان‌ها را انجام دهد، به آنها کمک کند و حتی با او گفت وگو کند. به همین دلیل شما می‌توانید یک جهش بسیار بزرگ را در آینده نزدیک مشاهده کنید.

اما یک نکته در همه‌ی این انقلاب‌ها رخ داده است و آن هم جایگزینی انسان‌ها با ماشین‌هاست. آیا در انقلاب صنعتی چهارم هوش مصنوعی جای انسان را میگیرد؟

آیا هوش مصنوعی میتواند جایگزین انسان شود؟

اگر به دنبال جواب کوتاه می‌گردید، بله در بیشتر موارد می‌توان کارها را به هوش مصنوعی سپرد. همین حالا هم در برخی از موارد هوش مصنوعی جایگزین انسان شده است. به طور مثال در انبار شرکت آمازون تعداد زیادی از کارمندان اخراج و با ربات جایگزین شدند. پس احتمال اینکه این اتفاق به صورت گسترده رخ دهد کم نیست و شاید حتی دور هم نباشد. اما این تمام ماجرا نیست.

در قرن ۱۸ و پس از مکانیزه شدن صنعت‌ها، اتفاقی که رخ داد این بود که دیگر نیاز نبود افراد کارهای تکراری انجام دهند و در کل روز مجبور باشند چند پیچ را باز و بسته کنند. در حال حاضر هم دقیقاً همین اتفاق رخ خواهد داد. کارهایی که نیاز به تفکر زیادی ندارد و کارهای ذهنی تکراری هستند به راحتی با هوش مصنوعی و ربات‌ها جایگزین می‌شوند ولی کارهای تخصصی تر و حرفه‌ای‌تر این مسئله را نخواهد داشت.

در همین راستا اولین اتفاقی که در حال رخ دادن است، جایگزینی انسان‌های غیر متخصص با انسان‌هایی است که می‌توانند از ابزار هوش مصنوعی استفاده کنند و این مورد در سال‌های آینده با شتاب بیشتری رخ خواهد داد.

انسان دارای هوش مصنوعی جایگزین انسان غیر متخصص

این مورد را می‌توان با یک مثال ساده بیشتر درک کرد. شاید ۲۰ سال پیش کار کردن کارمند با کامپیوتر بخشی از کاری که می‌کند به حساب نمی‌آمد. اما در حال حاضر اگر فردی می‌خواهد در شرکتی استخدام شود، کار کردن با کامپیوتر (حداقل‌ها) را حتماً باید بلد باشد. هر چقدر هم که نیاز به تخصص بیشتر باشد، باید بیشتر به نرم افزارهای مختص به خود تسلط داشته باشد.

هوش مصنوعی دقیقاً به همین صورت است. در سال‌های آینده اگر ابزارهای هوش مصنوعی مختص به حوزه کاری خود را بلد نباشید، از بازار کار حذف خواهید شد. این ابزارها می‌توانند کمک کنند تا به تنهایی کار چند نفر را انجام دهید. به همین دلیل برای شرکت‌ها می‌ارزد که چند برابر یک فرد ناآگاه به ابزار هوش مصنوعی به فرد متخصص آن پول دهند تا کارها را انجام دهد.

با این تفاسیر اگر می‌خواهید توسط افراد دیگر جایگزین نشوید ابزارهای هوش مصنوعی در حوزه خود را بشناسید و با آنها دائما کار کنید. این مسئله می‌تواند شما در زمینه خود غیر قابل جایگزین کند.

هوش مصنوعی ضعیف در دست انسان‌ها

تمامی ابزارها و اتفاقاتی که در هوش مصنوعی در حال رخ دادن است، به هوش مصنوعی ضعیف اختصاص دارد. علاوه بر این شاید رشد این حوزه فقط طی ۱۰ سال بسیار شگرف بوده است. با توجه به رشد نمایی که داشته است در سال‌های آخر رشد بسیار فزاینده‌ای را ایجاد کرده است. با این وضعیت ما از هوش مصنوعی عمومی و سوپر هوش مصنوعی هنوز چیزی جز اطلاعات آزمایشگاهی در اختیار نداریم.

این دو نوع هوش مصنوعی بسیار قدرتمندتر و کامل‌تر از هوش مصنوعی ضعیف هستند. وقتی بحث خطرات هوش مصنوعی به میان می‌آید و ترس از هوش مصنوعی، بیشتر بحث‌ها حول این دو نوع هوش مصنوعی است. که می‌تواند برای خود استنباط کند و تصمیمات خارج از دریافت انسان بگیرد. آیا هوش مصنوعی عمومی (اگر به آن دست پیدا بکنیم) جای انسان را میگیرد؟ بله، این مدل می‌تواند کاملاً شبیه به انسان فکر و عمل کند. ما در مقالات جداگانه‌ای آنها را بررسی کرده‌ایم که می‌توانید آنها را مطالعه کنید.

تغییر زندگی‌ها با حرکت به سمت Agent (عامل هوشمند)

گام بعدی که متخصصین هوش مصنوعی طراحی کرده‌اند حرکت به سمت عامل هوشمند است. در واقع عامل هوشمند برای افراد مانند یک دستیار عمل می‌کند و به کمک انسان می‌تواند بسیاری از کارها را انجام دهد. به طور مثال یک فرد که کارهای دفتری یک شرکت را انجام می‌دهد را در نظر بگیرید. این فرد می‌تواند به سادگی با یک عامل هوشمند و با یک دستور نامه‌ها را تایپ کرده، آنها را پرینت بگیرد. هم‌چنین می‌تواند ایمیل‌ها را دسته بندی کرده و ایمیل‌های با اهمیت را برای او خلاصه کند.

در بخش‌های دیگر هم همین اتفاق می‌تواند رخ دهد. با آموزش عامل هوشمند در هر حوزه، این عامل به عنوان دستیار شما عمل خواهد کرد و زندگی شما را با کیفیت‌تر می‌کند. با ایجاد و رشد Agentها می‌توان شاهد جهشی در فضای کار بود. افرادی که می‌توانند با این عامل‌های هوشمند بهتر کار کنند راحت‌تر کارها را انجام می‌دهند و شغل‌های بهتری را پیدا خواهند کرد.

تفاوت هوش مصنوعی و هوش انسانی

به طور کلی هوش مصنوعی سعی دارد هوش انسان را شبیه سازی کند. با این حال تفاوت‌هایی بین این دو وجود دارد که باعث می‌شود در حال حاضر بتوانند به صورت مکمل در کنار هم کار کنند. البته تفاوت‌هایی که ذکر می‌کنیم بیشتر بین هوش مصنوعی ضعیف و هوش انسانی است و در سطوح بالاتر این تفاوت‌ها کمتر شده و برتری AI بیشتر می‌شود.

هوش انسانی مزیت‌هایی مانند شهود و هوش هیجانی بالا، استنباط و سازگاری با اتفاقات جدید و در نظر گرفتن مسائل اخلاقی را دارد. از طرفی هوش مصنوعی توانایی کار با حجم بالای داده‌ها را دارد، سوگیری ندارد و از خطاهای انسانی دور است و نیاز به استراحت ندارد و می‌تواند زمان بسیار زیادی را مداوم کار کند. تمامی این موارد کمک می‌کند تا هوش مصنوعی و هوش انسانی در حال حاضر بتوانند در کنار هم یک سیستم بسیار قدرتمند ایجاد کنند. ما در مقاله تفاوت هوش مصنوعی و هوش انسانی این مسئله را بیشتر باز کردیم.

اهمیت بالای ورودی‌های انسانی برای هوش مصنوعی

یکی از اصلی‌ترین دلایلی که می‌گویند هوش مصنوعی نمی‌تواند جایگزین انسان شود، بحث نیاز به ورودی‌های انسانی است. ابزارهای هوش مصنوعی برای فهم یک موضوع و اقدام در آن زمینه نیاز به اطلاعات و دیتاهای اولیه‌ای دارند که توسط انسان تامین می‌شود. این ورودی می‌تواند الگوریتم انجام فعالیت یا داده‌های خام برای آموزش هوش مصنوعی باشد ولی در هر صورت انسان تامین کننده آن است. این مورد دقیقاً تفاوت بین انسان متخصص و غیر متخصص است.

هوش مصنوعی نیاز دارد تا داده‌ها با دقت بسیار بالایی وارد سیستم شوند. به همین دلیل افراد متخصص می‌توانند به سادگی در کنار هوش مصنوعی کار خود را انجام دهند و تعداد بسیار زیادی افراد غیر متخصص را بیکار کنند.

به طور مثال شما یک سامانه برای تشخیص مشکلات دندان از روی عکس دندان پزشکی ایجاد می‌کنید. چند دندانپزشک متخصص در کنار سامانه و برای آموزش آن تلاش می‌کنند و پس از آن تعداد بسیار زیادی دندانپزشک که تخصص پایینی دارند از مرحله تشخیص به طور کلی خارج می‌شوند. سامانه قطعاً تشخیص بسیار بهتری نسبت به میانگین دندانپزشکان خواهد داشت و خطاهای انسانی آنها را هم نخواهد داشت.

شغل‌هایی که با سرعت بالا توسط هوش مصنوعی جایگزین می‌شوند؟

تعدادی از شغل‌ها هستند که همین الان هم در حال جایگزینی هستند و با سرعت بالا به از بین رفتن نزدیک می‌شوند. این شغل‌ها را هوش مصنوعی بهتر از انسان انجام می‌دهد و با توجه به اینکه خستگی هم ندارد، هزینه‌های شرکت‌ها را هم کاهش می‌دهد. این شغل‌ها شامل:

• پشتیبانی کسب وکار
• منشی دفتر اداری
• راننده
• کدنویسی‌های ساده
• تولید محتوا
• کتابدار
• گرافیست
• افراد امنیتی

اینها فقط بخشی از این شغل‌ها بودند و شما با مشاهده به حوزه خود خواهید فهمید که کدام بخش‌ها با سرعت بالاتری جایگزین خواهند شد. بخش‌های که نیاز به تحلیل داده‌های زیاد برای پاسخگویی دارد یا نیاز است زمان بسیار زیادی در روز آن فعالیت انجام شود، بهترین گزینه‌ها برای جایگزینی هستند. اگر سوال "آیا هوش مصنوعی جای انسان را میگیرد؟" برای شما بسیار با اهمیت است تلاش کنید در حوزه خود عمیق و متخصص شوید و ابزارهای هوش مصنوعی را فرا بگیرید. این کار کمک می‌کند کار خود را از دست ندهید و حتی جایگاه خود را هم ارتقا دهید.

آینده هوش مصنوعی چگونه خواهد بود؟

مسئله‌ای که در حال حاضر قابل مشاهده است، میزان تاثیر بالای هوش مصنوعی بر آینده انسان است. به همین دلیل آینده هوش مصنوعی با آینده انسان به هم پیوند خورده است. همین که شما به عنوان انسان می‌ترسید که هوش مصنوعی جایگزین شما شود، نشان دهنده‌ی آن است که باید در مورد آن تحقیق کرد.

با در نظر گرفتن ویژگی‌های حال حاضر هوش مصنوعی می‌توان نکات زیر را در آینده انتظار داشت:

• بالا رفتن سرعت زندگی و رشد سریع‌تر کسب وکارها
• تیم سازی میان انسان و AI ؛ استفاده انسان از هوش مصنوعی به جای شریک تجاری
• ایجاد اختلالات شغلی؛ برای بسیاری از افراد سخت خواهد بود که بسیاری از عناوین شغلی از بین برود.
• ایجاد قوانین سخت‌گیرانه برای استفاده درست از هوش مصنوعی

همان‌طور که می‌بینید با آینده عجیبی روبه رو هستیم که شاید غیر قابل انتظار و فراتر از تصورات باشد. ما سعی کردیم در مقاله‌ای جداگانه هر کدام از این موارد در مورد آینده هوش مصنوعی را باز کنیم.

منابع: Forbes , HBR