سوپر هوش مصنوعی (ASI) چیست و چگونه کار می‌کند؟

1402/04/6 - خواندن 9 دقیقه - نویسنده: علیرضا همتی

بسیاری از شما در مورد اینکه یک هوش مصنوعی قدرتی فراتر از انسان داشته باشد شنیده‌اید. سوپر هوش مصنوعی یا Artificial Supperintelligence در واقع در این راستا ایجاد شده است. این سیستم که در حال حاضر در حد یک ایده است، توانایی و قدرت تحلیلی بیش از یک انسان را دارد. در این مقاله توضیح خواهیم داد که سوپر هوش مصنوعی چیست و چگونه می‌توان به آن دست پیدا کرد. با ما همراه باشید.

سوپر هوش مصنوعی چیست؟

این نوع از هوش مصنوعی می‌تواند با بهبود مهارت‌های شناختی و فکری خود، از هوش انسانی پیشی بگیرد. در واقع ASI بالاترین سطح از هوش مصنوعی است که ممکن است به وجود بیاید و می‌تواند در همه‌ی وظایف از بهترین انسان در آن حوزه بهتر عمل کند، بهتر تصمیم بگیرد و سریعتر پیشرفت کند. این ماشین توانایی حل مسئله، مهارت اجتماعی، درک عاطفی و ... را فراتر از چیزی که انسان دارد، در اختیار داشته باشد.

ASI با چیزی که شما از هوش مصنوعی می‌شناسید بسیار متفاوت است. در واقع در تمامی سیستم‌های موجود اتفاقی که رخ می‌دهد آموزش ماشین از طریق انسان یا با کمک انسان است در حالی که در ابرهوش مصنوعی مسیر دیگری طی می‌شود که بررسی خواهیم کرد.

چگونه می‌توان به ASI دست یافت؟

لازم است بدانید که تحقیقات و نمونه‌های به وجود آمده در هوش مصنوعی در چه مرحله‌ای هستند. ما به طور کلی ۳ سطح هوش مصنوعی محدود، عمومی و ابرهوش مصنوعی را می‌شناسیم. در حال حاضر تمامی محصولات و خروجی‌هایی که از هوش مصنوعی مشاهده می‌کنید، در سطح محدود ارائه می‌شوند. این نوع هوش مصنوعی که با عنوان هوش مصنوعی ضعیف هم شناخته می‌شود را در مقاله جداگانه بررسی کرده‌ایم.

مرحله‌ی هوش مصنوعی عمومی و سوپر مراحلی است که در حد آزمایشگاهی و نظریه بیان شده است و در حال حاضر هیچ محصول و سیستمی مبنی بر این نوع‌ها تقریباً وجود ندارد. هوش مصنوعی عمومی (AGI) یک سطحی بالاتر از محدود و در حوزه‌های متنوع مانند انسان می‌تواند نقش آفرینی کند. در مورد AGI در مقاله‌ای جداگانه به طور کامل این نوع را بررسی کرده‌ایم.

در مرحله آخر یا همان ASI نیاز داریم تا دو نوع قبل به بلوغ خوبی رسیده باشند تا بتوان در مورد این نوع صحبتی ایجاد شود. به همین دلیل این نوع به شدت به Narrow AI و AGI وابسته است. در همه‌ی این انواع پیشرفت در زمینه‌های زیر می‌تواند شما را به یک هوش مصنوعی قدرتمند نزدیک کند:

مدل زبانی بزرگ:

این مدل‌های زبانی از الگوریتم‌های پردازش زبان طبیعی (NLP) برای تکرار زبان طبیعی انسان استفاده می‌کنند. مدل‌هایی مانند Chat GPT و Google Bard می‌توانند متن را خلاصه کنند، با انسان گفت و گو کنند و مقاله تولید کنند. ابرهوش مصنوعی برای مکالمه و تولید محتوا به شدت به این مدل‌های زبانی نیازمند است.

هوش مصنوعی چندوجهی:

مدل‌های یادگیری عمیق معمولاً با یک نوع داده کار می‌کنند. این مدل‌ها می‌توانند با NLP، بینایی ماشین یا مدل‌های صوتی کار کنند اما تک وجهی هستند. هوش مصنوعی‌های چندوجهی ترکیبی از داده‌های صوتی، متنی و دیداری را تجزیه و تحلیل می‌کنند که کار پیچیده‌تری نسبت به کار اول است. ASI برای انجام کارهای پیچیده نیاز به طراحی و ایجاد چنین مدل‌های پیچیده‌ای دارد.

شبکه‌های عصبی:

شبکه‌های عصبی بر اساس عملکرد نورون‌های مغز طراحی شده‌اند. این شبکه‌ها چندین عملکرد را به صورت موازی یا پشت سرهم پردازش و اجرا می‌کنند. محققان امیدوارند با تقلید از عملیات مغز انسان، در نهایت به توانایی‌های شناختی انسان دست یابند تا پس از آن بتوانند فراتر از آن یعنی ASI را گسترش دهند.

محاسبات نورومورفیک:

این رویکرد از سخت‌افزاری استفاده می‌کند که بر اساس ساختارهای عصبی و سیناپسی مغز انسان است. ماشین‌های نورومورفیک نسبت به ماشین‌های سنتی و شبکه‌های عصبی قدرت محاسباتی بیشتری دارند. بسیاری از محققان بر این باورند که قدرت محاسباتی، انعطاف پذیری و قدرت تحمل خطا محاسبات نورومورفیک باعث خواهد شد تا این محاسبات جایگاه ویژه‌ای در سیستم‌های آینده هوش مصنوعی از جمله ASI داشته باشد.

برنامه نویسی مبتنی بر هوش مصنوعی:

برنامه نویسی و کدنویسی توسط هوش مصنوعی می‌تواند روزی منجر به پیشرفت‌هایی در ایجاد کد هوشمند شود و این با این ظرفیت این کدنویسی‌ها توانایی نقش‌آفرینی در ایجاد هوش مصنوعی‌های هوشمندتر را خواهند داشت.

ایجاد اختراع توسط هوش مصنوعی:

مانند برنامه‌نویسی بسیاری از محققان بر این باورند که هوش مصنوعی می‌تواند با اختراع محصولات و زبان‌های خاص و قدرتمند، سیستم‌های پیشرفته، سودمند و خلاقانه را ایجاد کند. این اختراعات می‌تواند بسیار در روند رسید به سوپر هوش مصنوعی کمک کننده باشد.

شبیه سازی کل مغز:

این روش با عنوان بارگذاری مغز نامیده می‌شود، شامل اسکن کل مغز انسان و نقشه‌برداری دقیق اتصالات عصبی آن است. هدف از این کار ایجاد یک ماکت دیجیتالی از مغز با توانایی‌های انسان است.

مزایای سوپر هوش مصنوعی چیست؟

همان‌طور که در تعاریف مطرح شد، این نوع از هوش مصنوعی می‌تواند مزایای بسیار زیادی داشته باشد که شامل موارد زیر است:

بهبود حل مسئله:

سوپر هوش مصنوعی می‌تواند داده‌های بسیار بیشتری را در زمان کمتر و با دقت بالا پردازش و تجزیه و تحلیل کند. این سیستم‌ها می توانند تصمیمات بهتری را برای حل مشکلات پیچیده اتخاذ کنند و در زمینه‌های مختلفی مانند صنایع، سیاست، تحقیقات علمی و مسائل مالی موثر باشند.

کارآمدی بیشتر:

ASI میتواند همه‌ی وظایفی را که در حال حاضر توسط انسان انجام می‌دهد را به شکلی کارآمدتر انجام دهد. این سیستم‌ها می توانند از حل مسائل ریاضی تا خنثی سازی بمب را به صورت خودکار و با کمترین خطا انجام دهند.

دسترسی همیشگی:

این سیستم‌ها مانند انسان خستگی ندارند، به خواب نمی‌روند و نباید برای حفظ عملکرد به روزهای تعطیل نیاز ندارند. این سیستم‌ها می‌توانند با یک عملکرد ثابت طی ۲۴ ساعت ۷روز هفته فعالیت کنند.

نوآوری و پیشرفت بیشتر:

محققان پیش‌بینی کرده‌اند که سوپر هوش مصنوعی از انسان خلاق‌تر خواهد بود. بسیاری در گذشته بر این باور بودند که هوش مصنوعی هرکاری را که انجام دهد قابلیت رقابت با خلاقیت و نوآوری انسان نخواهد داشت. اما سیستم‌های ساده و جدیدی مانند Midjourny ثابت کرد که AI می‌تواند با سرعت و دقت بالا، طیف وسیعی از خلاقیت را ارائه دهد. این خلاقیت‌ها نه فقط در هنر بلکه در روش حل مسئله و حل چالش‌های بزرگی مانند فیزیک کیهانی و سفر به سیارات دیگر می‌تواند کمک کننده باشد.

کاهش خطای انسانی:

برعکس انسان که می‌تواند به دلایل مختلفی مانند خستگی، وضعیت روحی و ... عملکرد ثابتی نداشته باشد و خطا کند، ماشین‌ها برنامه‌ریزی شده‌اند تا کمترین خطا را داشته باشند. علاوه بر این، سیستم‌های AI پیشرفته می‌توانند تمامی خطاهایی که انسان مرتکب می‌شود را به آن گوشزد کنند تا در لحظه جلوی خطا گرفته شود. سوپر هوش مصنوعی با توجه به عملکرد چندجانبه‌ای که دارد می‌تواند خطاهای زندگی انسانی را بسیار کاهش دهد.

بهبود کیفیت زندگی:

با توجه به پیشرفته بودن سیستم‌های ASI می‌توان متصور بود که کیفیت زندگی بسیار افزایش پیدا خواهد کرد. بسیاری از کارهای درمانی و بهداشتی به کمک این سیستم‌ها انجام خواهد گرفت و دیگر نیازی به صرف وقت زیاد نخواهد بود. از طرفی با توجه به بررسی دقیق و لحظه‌ای این سیستم‌ها احتمالاً بسیاری از مشکلات جسمی و روحی برای افراد ایجاد نخواهد شد.

خطرات سوپر هوش مصنوعی چیست؟

بسیاری از افراد و محققان فقط جنبه‌ی مثبت این سیستم‌ها را می‌بینند در حالی که این ماشین‌ها یک بخش بسیار خطرناک را هم به همراه خود به دنیا خواهند آورد.

غیرقابل پیش‌بینی بودن و از کنترل خارج شدن:

محققان بر این باورند با توجه به ظرفیت‌هایی که برای این سیستم‌ها در نظر گرفته‌ایم، این سیستم‌ها می‌توانند به مرحله‌ای برسند که به صورت خودمختار عمل کنند و انسان دیگر کنترلی روی آن نداشته باشند. این مورد می‌تواند بسیار خطرناک باشد. با توجه به اینکه ممکن است با تفکر خود به نتیجه‌ای ناهماهنگ با انسان برسد، بعد از آن در مواجه با انسان عمل کند.

ایجاد بیکاری:

هوش مصنوعی‌های حال حاضر بیشتر به عنوان یک دستیار برای انسان عمل می‌کنند اما ASI دیگر نیازی به انسان برای فعالیت‌ها نخواهد داشت. این سیستم‌ها می‌توانند به صورت کاملاً مستقل عمل کرده و نتایجی بهتر از متخصصان انسانی را رقم بزنند.

مفاهیم اخلاقی:

سیستم‌های هوش مصنوعی آینده قرار است با ملاحظات اخلاقی از پیش تعیین شده برنامه ریزی شوند. مشکل این است که بشریت هیچ استانداردی برای اخلاق ندارد و نظریه‌های متفاوتی در این باره وجود دارد که بسیار محل اختلاف است. در نتیجه آموزش اخلاق و ارزش‌های انسانی به سیستم‌های ASI بسیار پیچیده است.

عدم هماهنگی هدف انسان و ماشین:

طبق تحقیقات ابرهوش مصنوعی بر اساس نفع ما برنامه ریزی خواهد شد اما با توجه به قابلیت‌هایی که دارد ممکن است که تصمیم‌اش بر اساس داده‌های جدید تغییر کند. به طور کلی این ماشین‌ها توانایی‌ تصمیم‌گیری مانند انسان یا بالاتر از آن را دارند. پس ممکن است با داده‌های جدید که به دست می‌آورند تصمیماتی بر خلاف زیست انسان بگیرند. به طور مثال به این نتیجه برسند که وجود انسان برای زمین مضر است و از بین بردن انسان‌ها را شروع کنند. از ASI می‌توان انتظارات متفاوتی داشت و دیگر یک ماشین که فقط دستورات را اجرا می‌کند نیست. می‌توان گفت از انواع هوش مصنوعی این تنها موردی است که می‌تواند این ناهماهنگی را به وجود آورد.

امکان دستیابی به ASI در کوتاه مدت غیر ممکن است.

همان طور که در مقالات هوش مصنوعی محدود و هوش مصنوعی عمومی بررسی کردیم، تکنولوژی‌های حال حاضر در سطح محدود فعالیت می‌کنند. ما مرحله AGI را هنوز پیش رو داریم تا بعد از آن در مورد ASI فکر کنیم. در حال حاضر دستیابی به هوش مصنوعی عمومی هم در کوتاه مدت دور از انتظار است و این امکان وجود دارد که در حد تحقیقات آزمایشگاهی باقی بماند. با این وجود از لحاظ تئوری در بسیاری از بخش‌ها ممکن است به پیشرفت‌های شگرفی برسیم که بتوانیم توانایی‌هایی شبیه به ASI را در اختیار داشته باشیم.