خرده فروشی (Retail) چیست؟ | تعریف، انواع و نحوه استفاده از فناوری در آن

1403/09/17 - خواندن 8 دقیقه - نویسنده: علیرضا همتی

زندگی در انبوهای از فروشگاه‌ها و مغازه‌ها، نیاز ما را به دانستن مفهوم خرده فروشی بیشتر می‌کند. شما نیاز دارید تا جوانب مختلف این حوزه را بدانید و با آن آشنایی کامل داشته باشید. اگر می‌خواهید در این صنعت فعالیت کنید یا مرتبط با این صنعت هستید حتماً باید بدانید که خرده فروشی چیست و چه انواعی دارد؟ از طرفی اگر به دنبال آینده این صنعت هستید، باید فناوری‌های روز مانند هوش مصنوعی و کلان داده را به دقت مورد بررسی قرار دهید. این داده‌ها می‌تواند شما را در بازار متمایز کرده و فروشی مطمئن را برای شما به ارمغان بیاورد. پس ما همراه باشید.

منظور از خرده فروشی چیست؟

خرده فروشی به تمامی فروشگاه‌های حضوری و آنلاینی اتلاق می‌شود که محصولات و خدمات را در ابعاد کم و برای مصارف شخصی تامین می‌کنند. معامله‌ها در این صنعت به صورت خرد و کوچک انجام می‌شوند و فروش به صورت B2C انجام می‌شود و محصول یا خدمت به دست مشتری نهایی می‌رسد. یکی از نکات مهم در این صنعت این مورد است که فرد خریدار قصد فروش آن را ندارد و خود مصرف کننده نهایی است.

به همین دلیل اگر در خیابان‌ها قدم بزنید و مغازه‌ها را مشاهده کنید و یا سایت‌های معروفی که محصول می‌فروشند را به یاد آورید، تمامی آنها خرده فروشی هستند. با توجه به اینکه خرده فروشی‌ها نیاز دارند تا حد ممکن در دسترس باشند، شما آنها را در تمامی بخش‌های مشاهده می‌کنید و می‌توانید بخش‌های مختلف این صنعت را مشاهده کنید.

چه چیزهایی خرده فروشی محسوب می‌شوند؟

خرده فروشی آخرین بخش از زنجیره‌ی تامین یک محصول است و پس از آنها فقط خریداران نهایی حضور دارند. ممکن است این فروشگاه به صورت آنلاین یا حضوری کار خود را انجام دهد ولی نکاتی در مورد تمامی این فروشگاه‌ها وجود دارد. تمامی خرده فروشی‌ها ویژگی‌های زیر را دارا هستند:

• محصولات و خدمات را در تعداد کمتر نسبت به عمده فروشی‌ها به فروش می‌رسانند.
• به صورت مستقیم با مشتریان و مصرف کنندگان نهایی سر وکار دارند.
• ساعات کاری بسیار زیاد و متناسب با نیاز مشتریان
• نیاز به تبلیغات و بازاریابی گسترده برای فروش بیشتر
• فروش به افراد بسیار زیاد ولی در حجم بسیار کم

شما اگر یک عمده فروش باشید، نیازی ندارید که ساعت‌های بسیار زیادی را منتظر مشتری بنشینید و تبلیغات گسترده‌ای بکنید. آیا تا به حال تبلیغی در تلویزیون، تابلوهای شهری یا در شبکه‌های اجتماعی از عمده فروشی‌ها دیده‌اید؟ این در حالی است که شما بیشتر تبلیغاتی که در حال مشاهده آن هستید یا تبلیغ خرده فروشی‌هاست یا محصولاتی که در آنها به فروش می‌رسند. اگر می‌خواهید در بخش حضوری با تعداد زیادی از این خرده فروشی‌ها آشنا شوید مقاله "۴۱ ایده متنوع برای مغازه پردرآمد" را مطالعه کنید.

انواع فروشگاه‌های خرده فروشی

در هر کشوری بیشترین میزان اشتغال و تجارت خرد مربوط به خرده فروشی‌ها می‌شود. به همین دلیل است که دانستن خرده فروشی یا ریتیل چیست خیلی با اهمیت است. لازم است شما با انواع این فروشگاه‌ها آشنا شوید تا بدانید تاثیر آنها در زندگی روزمره ما چقدر زیاد است. شما قطعاً با بیشتر این بخش‌ها سروکار داشته‌اید و بارها از آنها خرید کرده‌اید. با این حال باید بدانید که هر کدام از فروشگاه‌‌ها در چه بخشی قرار می‌گیرند. این فروشگاه‌ها شامل موارد زیر هستند.

فروشگاه‌های بزرگ

معمولاً فضاهایی که چند دسته محصول مختلف را به فروش می‌رسانند، فروشگاه بزرگ هستند. این فروشگاه‌ها معمولاً فضای بسیار بزرگی دارند و حتی در چند طبقه خدمت رسانی می‌کنند. با اینکه حجم بسیار بالایی از محصولات را در فروشگاه خود دارند، هدفشان از این کار عمده فروشی نیست بلکه می‌خواهند تنوع خوبی در زمینه خرده فروشی در اختیار مشتریان بگذارند. فروشگاه‌هایی مانند هایپر استار، شهروند و رفاه این شرایط را دارند. علاوه بر اینکه بسیار بزرگ هستند، در چندین دسته مختلف، محصولات خود را به فروش می‌رسانند و حتی در برخی از آنها شما می‌توانید هرچیزی که یک خرده فروشی می‌تواند ارائه دهد را پیدا کنید.

فروشگاه‌های تخصصی

در این بخش معمولاً یک دسته محصول به صورت تخصصی به فروش می‌رسد. در این فروشگاه‌ها شما به هدف خرید یک محصول خاصی وارد می‌شوید و هدف مشخص‌تری دارید. به طور مثال فروشگاه‌های لوازم ورزشی، کیف وکفش، الکترونیکی و جواهر فروشی‌ها در این بخش قرار می‌گیرند. در این فروشگاه‌ها شما به عنوان فروشنده باید تخصص خوبی برای راهنمایی مشتریان داشته باشید و در این زمینه آنها را هدایت کنید. علاوه بر این، فروشگاه‌های تخصصی یک مزیت بسیار مهم نسبت به فروشگاه‌های بزرگ دارد. با توجه به تخصصی بودن این فروشگاه‌ها شما می‌توانید تنوع بیشتر و دقیق‌تری از انواع محصولات مشاهده کنید و راحت‌تر در آن حوزه خرید خود را انجام دهید.

سوپرمارکت‌ها

این فروشگاه‌ها بیشتر یک مغازه مواد غذایی هستند که نیازهای روزانه مشتریان را برآورده می‌کنند. این فروشگاه‌ها ابعاد نسبتاً کوچکی دارند و به صورت محلی خدمت رسانی می‌کنند. یکی از مزیت‌های بسیار مهم این فروشگاه‌ها ارتباط بسیار نزدیک با مشتریان است. با توجه به محلی بودن شما توانایی شناخت بیشتر مشتریان را دارید و این می‌تواند به فروش شما کمک کند. معمولاً برای نیازهای روزمره یا کمبودها افراد به سوپرمارکت مراجعه می‌کنند و برای نیازهای اصلی و بلندمدت‌تر به فروشگاه‌های بزرگ سر می‌زنند. این موضوع کمک می‌کند تا نیازی نباشد مشتریان برای خریدهای کوچک خود هم به فروشگاه‌های بسیار بزرگ سر بزنند.

فروشگاه‌های آنلاین

با گسترش بیشتر فضای آنلاین فروشگاه‌هایی که می‌توانند محصولات را به دست مشتری برسانند، روز به روز افزایش پیدا کرد. با گسترش کرونا این فروشگاه‌ها رشد بسیار بیشتری داشتند و افراد زیادی علاقه‌مند بودند تا خرید خود را اینترنتی انجام دهند. مشتریان می‌توانند با شناخت این سایت‌ها و صفحه‌های اجتماعی به طور مستقیم و با سرعت خرید خود را نهایی کنند. از طرفی می‌توانند با جست وجوی محصولی یا خدمتی که مدنظر دارند بهترین گزینه را انتخاب کنند.

این فروشگاه‌ها به شما این امکان را می‌دهد تا بتوانید چندین فروشگاه را با یکدیگر مقایسه کنید و سپس خرید را انجام دهید. از طرفی این مزیت را هم دارد که می‌توانید به سادگی و در کمترین زمان خرید خود را نهایی کنید.

داروخانه‌ها

این بخش از خرده فروشی‌ها را شاید بتوان در بخش فروشگاه‌ها تخصصی هم در نظر گرفت ولی داروخانه‌ها فضای متفاوتی نسبت به آنها دارند. این خرده فروشی‌ها داروهای با نسخه و بدون نسخه، لوازم بهداشتی، لوازم آرایشی و مکمل‌های غذایی را به فروش می‌رسانند. هم‌چنین می‌توانند به کمک یک داروساز، داروهای مدنظر پزشکان برای بیمار را بسازند. فرصت‌ها در یک داروخانه می‌تواند متفاوت باشد زیرا فضای آنها نیاز به تخصص‌های دارویی دارد و سروکار آنها با بیماران است.

شما در این فروشگاه‌ها باید بتوانید علاوه بر خرده فروشی نسبت به جنبه‌های مختلف پزشکی هم تسلط خوبی داشته باشید و بتوانید با بیماران ارتباط مناسبی برقرار کنید.

بخش‌های مختلف دیگری هم وجود دارند که هر کدام را می‌توان به صورت جداگانه‌ای بررسی کرد. بخش کالاهای تند مصرف یا FMCG ، فروشگاه پوشاک، لوازم آرایشی و ... مواردی هستند که هر کدام به جای خود باید مورد بررسی قرار داده شوند. ولی در این دسته بندی تلاش شده تا تمامی موارد مرتبط با خرده فروشی چیست و چه انواعی دارد پوشش داده شود.

مزیت‌های خرده فروشی چیست؟

با توجه به مواردی که ذکر کردیم، در اختیار داشتن یک خرده فروشی مزیت‌های بسیار بالایی دارد و می‌تواند از جهت‌های مختلفی به شما کمک کند. به طور مثال:

• حاشیه سود بیشتر نسبت به عمده فروشی
• ارتباط مستقیم با مشتری نهایی و شناخت بهتر نیاز مشتری
• فرصت و امکان بیشتر برای ایجاد یک برند قدرتمند
• گردش سریعتر موجودی
• ترجیح موتورهای جست وجو به معرفی شما به مشتریان تا عمده فروشان
• امکان بهبود مستمر با تجزیه و تحلیل مشتریان
• گزینه‌های تحویل متنوع
• پیچیدگی کمتر در زمینه فروش

شما در فضای آنلاین باشید یا به صورت حضوری فعالیت کنید، می‌توانید مشتریان خود را تحلیل کنید. این موضوع به شما کمک می‌کند تا فروش بیشتری را تجربه کنید. از طرفی در فضای آنلاین موتورهای جست و جو مانند گوگل می‌خواهند مشتری را به بهترین و سریع‌تر نتیجه برسانند و با توجه به اینکه بیشتر این فضا شامل مشتریان نهایی می‌شود، خرده فروشی‌های آنلاین امکان بیشتری برای دیده شدن خواهند داشت.

البته در کنار تمامی این مزیت‌ها، مشکلاتی را هم به همراه دارند. مسائلی مانند آسیب به محصولات و سرقت، شهرت منفی برای برند، رقابت با فروشگاه‌های برزگ تخفیفی و عرضه کنندگان مستقیم و ... جز مسائلی است که باید مدنظر قرار داد.

چگونه یک خرده فروشی را آغاز کنیم؟

معمولا اگر شما بخواهید تازه کاری را آغاز کنید و سرمایه‌ی زیادی نداشته باشید باید مواردی غیر از فروشگاه بزرگ را انتخاب کنید. ما برای اطلاعات بیشتر در زمینه این نوع فروشگاه‌ها، در مقاله ۰ تا ۱۰۰ فروشگاه های زنجیره ای بیشتر صحبت کرده‌ایم.

در مورد ایجاد فروشگاه‌های کوچک و آنلاین بهتر است مراحل زیر را طی کنید:

• حوزه خود را مشخص کنید: اول حوزه‌ای که می‌خواهید در آن فعالیت کنید را مشخص کنید.
• طرح کسب وکار خود را بنویسید: یک بیزینس پلن درست و بر اساس داده‌های منطقی ایجاد کنید.
• به دنبال محل کسب و کار خود باشید: با توجه به بودجه، حوزه شغلی و شناخت مشتریان فضایی را انتخاب کنید. اگر کسب وکار شما آنلاین است باید به دنبال راه اندازی سایت و انتخاب دامنه باشید.
• مجوزهای لازم را دریافت کنید: در هر حوزه‌ای که فعالیت کنید نیاز به مجوزهایی برای شروع کار خود دارید. آنها را دریافت کنید.
• در مورد حسابداری و مالیات اطلاعات کسب کنید: حتماً اطلاعاتی در مورد مسائل مالی و مالیاتی در اختیار داشته باشید. زیرا ممکن است بعداً شما را با مشکلاتی روبه رو کند.
• فروشگاه خود را طراحی کنید: فروشگاه خود را طراحی کنید و به کمک پلانوگرام مسیر حرکت مشتریان را بهینه کنید.
• تامین کنندگان محصول را پیدا کنید: برای محصولاتی که می‌خواهید تامین کنندگان و فروشندگان عمده مناسب پیدا کنید. این مرحله می‌تواند به شما کمک کند تا محصولاتی بهتر با قیمتی مناسب‌تر تهیه کنید.
• ساختار پرداخت برای مشتریان ایجاد کنید: باید ساختار پرداختی خود را ایجاد کرده و پایانه‌های فروش خود را برای مشتریان آسوده کنید. ایجاد فروش قسطی در کنار فروش عادی می‌تواند به شما در مسیر فروش کمک فراوانی بکند.
• برای جذب مشتریان بازاریابی انجام دهید: باید برای جذب مشتریان خود تلاش کنید و در فضای آفلاین و آنلاین بازاریابی مناسب را انجام دهید. یکی از راه‌های موثر در این مسیر، درخواست از دوستان خود برای معرفی شما به دیگران است.

در این مسیر باید ماه به ماه پیشرفت کرده و وضعیت خود را بهبود دهید تا تبدیل به یک خرده فروشی موفق شوید.

صنعت خرده فروشی در ایران

اینکه شما بدانید خرده فروشی چیست و چه انواعی دارد، کمک می‌کند تا فضای این صنعت بزرگ را در ایران بیشتر متوجه شوید. در ایران این صنعت به شکل جدی پیگیری می‌شود و برندها مطرح بسیاری در حوزه‌های مختلف داریم. به طور مثال در بخش فروشگاه‌های زنجیره ای ما با هایپر استار، هایپرمی، هایپرفمیلی، رفاه، شهروند، اتکا مواجه هستیم. این فروشگاه‌های بزرگ توانسته‌اند جایگاه مناسبی در سبد خرید مشتریان پیدا کنند و فضاهای بسیاری مناسبی را برای خرید ایجاد کرده‌اند.

هم‌چنین سوپرمارکت‌هایی مانند کوروش، هفت و ... هم وجود دارند که در این زمینه فعالیت‌ بسیار مناسبی دارند. ما در مقاله لیست بهترین فروشگاه های زنجیره ای ایران این موارد را بیشتر و به دقت مورد بررسی قرار دادیم.

در زمینه‌های تخصصی هم شما می‌توانید فروشگاه‌های بسیار مناسبی را پیدا کنید. در زمینه پوشاک، لوازم آرایشی‌، قنادی و شیرینی فروشی و ... می‌توانید برندهای قدرتمند و قابل توجهی را پیدا کنید. اگر این حوزه برای شما دارای اهمیت بالایی است می‌توانید با حضور در مجتمع‌های تجاری بزرگ بررسی بیشتر به عمل بیاورید و فضای بخش‌های مختلف را بیشتر بشناسید.

تاثیر فناوری‌های جدید بر این حوزه

دنیای جدید با کلان داده‌ها و هوش مصنوعی، بسیاری متفاوت‌تر از قبل شده است. این فناوری‌های در کشورهای پیشرفته تاثیر بسیار زیادی در حوزه خرده فروشی گذاشته اند. در بخش آنلاین با توجه به شیوع کرونا و وجود تحلیل‌های دقیق، مشکلاتی برای فروش‌های حضوری محسوب می‌شد. با این حال با گسترش فناوری‌های جدید، فروش حضوری می‌تواند مزیت‌های بیشتری نسبت به حضوری به دست بیاورد.

شما می‌توانید به کمک کاربردهای هوش مصنوعی در خرده فروشی فضایی بسیار متفاوت را برای مشتریان ایجاد کنید تا بتوانند با تجربه کاربری بسیار بهتری خرید خود را انجام دهند. محصولاتی مانند ترددشمار و تحلیل مشتریان دیدبان می‌تواند به نگاه بهتر شما به مخاطبان کمک کند و با تحلیل داده‌ها به شما کمک کند تا فروش بیشتری را تجربه کنید.

نیاز است تا در دنیای جدید، علاوه بر دانستن اینکه خرده فروشی چیست، از روش‌های جدیدتر فروش و حفظ کسب وکار مطلع باشید و از آنها استفاده کنید. ما تلاش داریم با ارائه این راه‌حل‌ها به شما در مسیر کسب وکارتان کمک کنید. می‌توانید مطالب بیشتر را در بخش فروشگاه هوشمند مطالعه کنید.